İşletmelerin gün geçtikçe teknolojiye daha çok entegre olan bir yapıya sahip olmaları üretim aşamalarının daha akıllı bir şekilde yapılmasına zemin hazırlamıştır. Elbette burada akıllı ile ifade edilmek istenen sürecin yapay zekâ ve teknolojik cihazlarla yönetilmesinden başka bir şey değildir. 

21.yüzyılın bir gerekliliği olan teknolojiye yatırım yeni yeni ortaya çıkan bir kavram olan akıllı fabrikaların çokça konuşulur olmasını sağlar. Ham madde tedarik aşamasından ürünlerin tüketiciye sunulacağı ana kadarki bütün süreci titizlik ve kontrol altında gerçekleştiren fabrikalar akıllı olarak anılır. Üretim kalitesinin arttırılmasında ve sürdürülebilir olmasında gerçekten de çok ciddi etkisi olan teknolojinin doğru kullanılması hem fabrikalar bazında hem de üreticiler bazında ciddi avantajlara gebedir. Peki, akıllı fabrikaların sürdürülebilirliği teknoloji ile nasıl sağlanabilir?

Akıllı Fabrikalar ve Sürdürülebilirlik Olgusu

Sürdürülebilirlik aslında üretimin sekteye uğramadan devam etmesi ve verimliliğin ciddi düzeylere çıkarılması anlamına gelir. Burada teknolojinin devreye girmesi emek yoğun üretimden sermaye yoğun üretime dönüşümü anlatır. Emek yoğun üretimde hem üretim kalitesi hem de sürdürülebilirlikten bahsetmek çok doğru olmaz. Zira insan gücüne bağlı üretim insan gücündeki bir azalma nedeniyle ciddi şekilde zarar görebilmektedir.

Otomotiv sektöründe yatırımlar yapan dünya devleri son 5 yılda teknolojik yatırımlarını ciddi derecede arttırırken bu sayede elde edilen verimlilik %90 seviyelerini bulmuştur. Araba üretimi özelinde üretim sürelerinin %50’ler oranında düşüş göstermesi satış rakamlarına da yansımış ve sürdürülebilirlik noktasında önemli aşama kaydedilmiştir.

Teknolojinin sürdürülebilirliği sağlamadaki başarısı işletmelerin geleceğini doğrudan belirleyen bir durum olur. Peki, üretim kalitesini arttıran ve sürdürülebilirliği sağlamada büyük bir dönüşümü başlatan akıllı fabrikalar hangi teknolojilerle bunu sağlar. Sürdürülebilirliği insan yaşamına entegre eden yenilikler nelerdir? Gelin bu teknolojilere daha yakından bakalım!

Kendi Organizasyonunu Gerçekleştiren Makineler

Üretim aşamasında zamandan ve emekten tasarruf edilmesini sağlayan en önemli unsurlardan bir tanesi de üretim elemanları arasındaki iletişimin sürekli ve sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesidir. Bu anlamda klasik bir üretim ortamında iletişimsizlik çok olası bir durum olsa da dijitalleştirilmiş bir fabrikada iletişimsizlikten bahsetmek söz konusu bile değildir. Birbirine entegre edilmiş robot ve akıllı üretim ekipmanları her safhada birbirine bildirim yollar. Üstelik bildirimler tek yönlü olmakla kalmaz. İş akışı içerisinde adeta bir iletişim akışının da var olması hata ve gecikmeleri neredeyse 0 yapar.

Üretim aşamasındaki bilgi akışının bir bakıma konuşan makineleri ortaya çıkarması üretimde yer alan ustabaşı ve yöneticiler açısından da büyük bir kolaylık sağlar. Saatler ayırarak elde edilecek veriler dijitalleşme sayesinde dakikalar içerisinde elde edilir. Sürdürülebilirlik tam da burada çok farklı bir boyut kazanır.

Kontrol Edilebilir Üretim Süreci

Kontrol özellikle üretim alanlarında başarıyı getiren en önemli olgulardan bir tanesidir. Akıllı fabrikalarda üretim kontrolünü sağlayan ve kolaylaştıran bulut tabanlı sistemler; birim zamanda üretilen ürün miktarından ham madde kullanımındaki verimliliğe kadar her detayı kontrol edebilmenize olanak sağlar. Üstelik bu kontrolün yanı sıra planlama ve organizasyon noktasında da ciddi bir esneklik sunar.

Yapay zekâ tarafından yöneticilere aktarılan veriler sayesinde üretimin tam anlamıyla başarılı olamadığı noktaların tespiti ve bu noktalardaki iyileştirmenin gerçekleştirilmesi sürdürülebilirliğin olmazsa olmazları arasında yer alır.

Veri Analizi ve Projeksiyonu Yapan Cihazlar

Üretim aşamasına dâhil olan cihazlar her ne kadar kaliteli ve teknolojik olsa da üretim safhasında elde edilen verilerin toplanması ve analiz edilmesi çok ciddi bir teknoloji gerektirir. Özellikle son dönemde akıllı fabrikalarda kullanılmaya başlanmış olan bulut tabanlı yapay zeka ürünü yazılım ve donanımlar hem veriyi işlemede hem de veri ile birlikte bir takım analizler yapmada oldukça başarılı sonuçlar vermiştir. Peki, bu analizlerin sürdürülebilirliğe katkısı ne olur? Akıllı fabrikalar neden bu tarz analiz yazılım ve donanımlara ihtiyaç duyar?

İşletmeler için temel amaç sürdürülebilir üretimin sağlanmasıdır. Burada da verilerin doğru kontrol edilmesi ve gerçekten verimli bir üretim sürecinin bulunup bulunmadığının kontrolünün gerçekleştirilmesi gerekir. Aksi takdirde kara düzen bir üretim ile varılacak sonuçlar çok da iç açıcı olmayacaktır.

Kişiselleştirilmiş Üretim Fırsatı

Bireylerden gelen talepler doğrultusunda üretim ortamlarında seri üretim zaman zaman kişiselleştirilmiş üretime dönmektedir. Bu durum aynı üründen onlarcasını üretmek yerine tek tek özel ürünler üretilmesi durumunu doğurur. Böylesi bir ortamda insan gücü ile üretimin sürdürülmesi hem zamandan hem de emekten ciddi kayıplar ortaya çıkmasına neden olur. Ancak dijitalleşme ile elde edilecek sonuçların oldukça farklı olabileceğini söylemek mümkündür.

Robotlar ve akıllı cihazlar yardımı ile gerçekleşecek olan kişiselleştirilmiş üretim işletmenin daha verimli bir süreç takip etmesini sağlarken sürdürülebilir bir ortam yaratılmasına ciddi katkı sağlar.

Üretim Simülasyonu

Üretimin henüz gerçekleşmeden nasıl bir ilerleme kaydedeceğini sanki gerçekten üretim yaıyormuş gibi simüle etmek bazı işletmeler için gerçekten hayat kurtarıcı bir durum olur. Zira üretimin çok ince detaylara bağlı olduğu fabrikalarda 1 mm ya da 1 gr bile çok ciddi değişimler ortaya çıkarabilir. Bu nedenle akıllı fabrikalarda üretim simülasyonu imkânının devreye sokulması hem verimliliği hem de sürdürülebilirliği çok ciddi anlamda etkiler.

Geleceği şekillendirecek olan yepyeni teknolojilerle akıllı fabrikaların kurulması daha verimli üretim sahası ve daha karlı işletmeler anlamına gelir. Üstelik bu sadece maddi açıdan değil aynı zamanda insan gücüne binen yükün hafifletilmesi noktasında da önemlidir. İnsanlar daha az emek harcayarak iş ortamında rollerini sürdürürken akıllı üretim sayesinde çevreye olumsuz etkilerin ortaya çıkması da çok mümkün olmayacaktır. Sözün özü sürdürülebilirlik aslında üretim sahasında görülüyor olsa da her aşamaya yayılacaktır.